ایمپلنت دندان – ایمپلنت فوری

ایمپلنت دندان نوعی پایه تیتانیومی سازگار با سلول های بدن است. از ایمپلنت های دندانی به عنوان جایگزینی مناسب و دائمی به جای یک یا چند دندان از دست رفته استفاده می شود. پس از قراردادن ایمپلنت توسط دندانپزشک در داخل استخوان فک، با استخوان سازی سلول های استخوان ساز در سطح ایمپلنت، استخوان فک به ایمپلنت جوش می خورد. فرآیند جوش خوردن معمولا 3 تا 4 ماه طول کشیده، سپس قسمت تاج و روکش دندان ساخته شده و بر روی پایه قرار می گیرد.(جراحی و ترمیمی)

ایمپلنت مجموع قطعاتی است که با جراحی داخل فک ثابت می‌شوند روی آن دندان مصنوعی قرار می‌گیرد و در نهایت ظاهری مشابه با دندان طبیعی پیدا می‌کند.

به‌طور کلی برای گذاشتن ایمپلنت دندان چندین مرحله باید انجام شود تا قطعات تشکیل دهنده در کنار یکدیگر قرار گیرند و بیمار بتواند به جای دندان طبیعی از آن استفاده کند. ایمپلنت از نظر ظاهری مشابه دندان طبیعی است و در دهان همان حس طبیعی را برای جویدن القا می‌کند و سوء هاضمه ایجاد شده بر اثر ناتوانی در جویدن غذا را برطرف می‌نماید.

ایمپلنت دندان برای جایگزین کردن یک یا چندین دندان از دست رفته کاربرد دارد و می‌تواند برای تمام دندان‌ها به صورت ثابت یا متحرک استفاده شود. در هر دو حالت فوق کلمه ایمپلنت استفاده می‌شود اما حالت دوم بیانگر معنی واقعی ایمپلنت می‌باشد و به مجموعه‌ای از قطعات ایمپلنت گفته می‌شود و هر کدام از قطعات به تنهایی نام و کارایی مجزایی دارند.

جراحی و ترمیمی

اجزای ایمپلنت دندان

اجزای ایمپلنت مانند دکمه هایی درون هم قرار می گیرند. قسمتهای مختلف آن هر یک کاربرد خاص خود را دارند که شامل موارد زیر می باشند.(جراحی و ترمیمی)

• فیکسچر
• اباتمنت
• روکش

فیکسچر به عنوان ریشه دندانی در ایمپلنت ایفا نقش داشته که درون استخوان قرار داده می شود. فیکسچر بصورت پیچ است که نیازمند جراحی جهت قرارگیری در استخوان فک است. تیتانیومی بودن فیکسچر موجب افزایش قیمت ایمپلنت شده است. اباتمنت دیگر قسمت بوده که بر روی فیکسچر قرار می گیرد، روکش به عنوان تاج دندان روی اباتمنت قرار می گیرد. ساخت روکش در لابراتوار توسط متخصص ایمپلنت متناسب با نیاز بیمار صورت می گیرد.

ایمپلنت فوری

زمانی است که دندان یا ریشه باقی مانده، کشیده می شود و همزمان ایمپلنت در محل دندان کشیده شده قرار داده می شود. در این روش چنانچه استخوان و بافت نرم‌ (لثه) کافی باشد، می توان بدون جراحی و باز کردن ناحیه و با حداقل دست کاری، ایمپلنت را در محل دندان کشیده شده قرار داد. برای انجام این روش علاوه بر لزوم وجود استخوان و بافت نرم کافی، می‌بایست انتهای ریشه دندان در استخوان، سالم باشد. چنانچه انتهای ریشه دندان، ضایعه کیستیک یا عفونی وجود داشته باشد، انجام ایمپلنت فوری توصیه نمی شود. چون منجر به انتقال عفونت به قسمت های عمقی‌تر استخوان شده و باعث بروز مشکلات بعد از جراحی خواهد شد.(جراحی و ترمیمی)

شرایط لازم برای انجام ایمپلنت فوری 

1- 6 دندان قدام بالا و یا فک پایین بصورت گروهی یا تک تک وجود حداقل 6 میلیمتر عرض استخوان

2- وجود حداقل 13 میلیمتر طول مفید استخوان

3- تیپ یک یا دو یا حداکثر 3 استخوانی ( از نظر تراکم)

4- گیر اولیه 35 الی 60 نیوتن

5- رعایت بهداشت دهان ودندان

6- عدم وجود براکسیزم ( دندان قروچه)

انواع ایمپلنت از نظر مرحله کار

ایمپلنت یک مرحله ‌ای: در این نوع ایمپلنت، قطعه ایمپلنت ( ریشه مصنوعی) در داخل استخوان فک قرار می گیرد و قسمتی از آن از بافت لثه بیرون می‌ ماند. در این نوع پس از بهبودی کامل، نیازی به جراحی مجدد برای گذاشتن تاج دندان روی ریشه نیست، به این معنا که ایمپلنت و اباتمنت (قطعه واسط برای نصب پرتز یا همان تاج دندان بر روی فیکسچر) در یک مرحله نصب می ‌شود. یکی از معایب این روش این است که نسبت به فشار های داخلی آسیب پذیر می باشد، به همین دلیل باید به درستی و با احتیاط انجام شود تا مشکلی در فرآیند درمان و بهبود پیش نیاید.

ایمپلنت دو مرحله ‌ای: ایمپلنت دو مرحله ای رایج‌ ترین نوع ایمپلنت می باشد. در این نوع، ایمپلنت داخل استخوان فک و زیر بافت لثه گذاشته می شود، سپس بافت لثه که کنار رفته است، بخیه زده می شود تا از فشار در هنگام بهبود و التیام نواحی اطراف استخوان فک جلوگیری شود.در این نوع ایمپلنت پس از اتمام دوره بهبودی جراحی اول، جراحی دوم انجام می‌شود، در این جراحی تاج دندان و ایمپلنت متصل می شوند. به همین دلیل به آن ایمپلنت دو مرحله ای می گویند.

ایمپلنت دارای چهارچوب راموس

کاشت این نوع ایمپلنت در صورتی کاربرد دارد که استخوان فک پایین برای استفاده از ایمپلنت دندان بسیار نازک باشد. این مدل دارای چهارچوب راموس در گوشه عقب استخوان فک در دهان (یعنی نزدیک دندان های عقل) و نزدیک چانه قرار می گیرد. هنگامی که در محل مناسب قرار گرفت و بافت اطراف آن ترمیم شد، یک میله فلزی نازک در اطراف بالای لثه قابل رویت خواهد بود. دندان های مصنوعی به صورتی ساخته می شوند که متناسب با این میله باشند. از مزایای این نوع ایمپلنت می توان به این مورد اشاره کرد این نوع، فک ضعیف را تثبیت کرده و از ایجاد شکستگی در آن جلوگیری می نمایند.

مزایای ایمپلنت دندانی

در عین گران بودن این نوع درمان ، ایمپلنت دارای مزایایی همچون راحتی، مقاومت بالا، کاربردی بودن، بازگرداندن توانایی جویدن طبیعی و زیبایی فوق العاده ،می باشد و باعث می شود که رضایت خاطر بیماران نسبت به بریج های ثابت یا پرتز متحرک بیشتر شود. در صورت رعایت کامل بهداشت، این دندان ها دائمی خواهند بود.با درمان ایمپلنت، دندانهای دیگر قربانی جایگزینی دندان از دست رفته نمیشوند.به طور معمول طول عمر ایمپلنت دندان از سایر درمانهای جایگزین طولانی تر است و در صورت از دست رفتن ایمپلنت، امکان جایگزینی مجدد وجود دارد.(لوازم و تجهیزات)

چه مراقبت‌هایی بعد از گذاشتن ایمپلنت دندانی لازم است؟

ایمپلنت‌های دندانی به مراقبتی بیشتر از دندان‌های معمولی نیاز ندارند، جز اینکه ایمپلنت‌ها هیچگاه پوسیده نمی‌شوند و هیچ کدام از مشکلات مربوط به ریشه دندان طبیعی را ندارند. تنها نگرانی واقعی در مورد ایمپلنت‌ها، بیماری‌های لثه یا فشار زیاد به ایمپلنت به دلیل عادت‌هایی نظیر دندان قروچه کردن و فشار دادن دندان‌ها روی هم است.(جراحی و ترمیمی)
اجتناب از بیماری‌های لثه نیازمند مسواک زدن و نخ دندان کشیدن به صورت روزانه در کنار تمیز کردن تخصصی دندان‌ها هر سه یا چهار ماه یکبار برای حفظ سلامت بافت لثه اطراف ایمپلنت است.
در صورت عادت به فشار دادن دندان‌ها روی هم یا دندان قروچه کردن، برای حفظ ایمپلنت باید از محافظ‌های شبانه دندان (نایت گارد) استفاده کنید.
دندانپزشک نیز ایمپلنت‌های شما را به صورت دوره‌ای برای اطمینان از سلامت، استحکام و دوام طولانی مدت آن‌ها بررسی می‌کند.

انواع ایمپلنت براساس روش کاشت

ایمپلنت فرو رونده: این نوع ایمپلنت از رایج‌ ترین ایمپلنت دندانی مورد استفاده برای فرایند ایمپلنت دو مرحله‌ای می باشد . این ایمپلنت‌ها در استخوان فک قرار داده می شود. این نوع ایمپلنت که در درجه‌ی اول به عنوان جایگزین بریج یا دندان مصنوعی است، شامل انواع پیچی (رزوه‌دار)، استوانه‌ای (صاف) یا تیغه‌دار هستند.

ایمپلنت برسازی درون کاشتی: در این نوع ایمپلنت از یک نوع قالب فلزی استفاده می شود که در زیر بافت لثه قرار می‌گیرد. این قالب باید به استخوان فک متصل شود تا دندان بتواند بر روی آن قرار گیرد. از این نوع ایمپلنت به طور معمول برای کسانی که مشکل ارتفاع کم استخوان فک دارند و یا کسانی که نمی‌توانند از پروتز های معمول استفاده کنند، استفاده می شود.

ایمپلنت‌های اندواستیل: اندواستیل یکی از رایج ترین نوع ایمپلنت می‌باشد و اغلب برای عمل‌های دو مرحله‌ای استفاده می‌شود. آنها به شکل پیچ‌های کوچکی هستند و معمولا از جنس تیتانیوم می باشند. این نوع ایمپلنت در داخل استخوان فک قرار می‌گیرد، سپس دندان‌های مصنوعی روی این ایمپلنت‌ها قرار می‌گیرند.

ایمپلنت‌های ساب پریواستیل: این روش برای بیمارانی که استخوان فک‌شان طبیعی نیست یا نمی‌خواهند از ایمپلنت‌های اندواستیل استفاده کنند؛ کاربرد دارد. در این نوع کاشت، ابزار پیچ مانند داخل بافت لثه و روی استخوان فک قرار می‌گیرد. اگر استخوان فک شما قادر به پشتیبانی از ایمپلنت یا کاشت دندان نیست؛ می‌توانید از چندین تکنیک برای بازسازی استخوان، بازگرداندن حالت طبیعی به فک و ایجاد پایه‌ای محکم برای نگه داشتن دندان‌های پشتیبانی شده توسط ایمپلنت استفاده کنید.(لوازم و تجهیزات)

انواع ایمپلنت براساس نوع اتصال دهنده

ایمپلنت دندان را می توان براساس شکل سرشان و نحوه قرار گرفتن دندان به 3 دسته تقسیم کرد:

1. حالت اول این است که در سر ایمپلنت و به سمت داخل، متصل کننده 6 ضلعی وجود داشته و دندانپزشک یا ارتودنتیست باید دندان را داخل آن پیچ کند.
2. در حالت دوم نیز سر ایمپلنت 6 ضلعی است ولی به صورت خارجی بوده و در راس ایمپلنت دندان قرار گرفته است.
3. نوع دیگر ایمپلنت به نام ایمپلنت 8 ضلعی معروف است که داخل سر ایمپلنت دندان یک سوراخی وجود داشته و دندان درون آن پیچ می شود.

 مزایای استفاده از ایمپلنت ها

جلوگیری از بیماری های گوارشی:

بیشتر بیماران هنگامی که دندان های خود را از دست می دهند، قادر به درست صحبت کردن و نیز جویدن درست غذا و به طور کلی جویدن غذا نیستند. این بیماران بعد از از دست دادن دندان های خود به علت ناتوانی در جویدن غذا دچار ناراحتی های گوارشی می شوند؛ ب همین علت استفاده از ایمپلنت ها از ایجاد بیماری های گوارشی جلوگیری می کند.(ارتودنسی و ایمپلنت)

جلوگیری از تحلیل رفتن فک:

بعضی از بیماران نیز بعد از اینکه دندان های خود را از دست می دهند به علت جایگزین نشدن دندان های جدید دچار تحلیل رفتن فک شده و با ادامه این روند دندان های دیگر لق شده و می افتند؛ برای همین استفاده از ایمپلنت ها از تحلیل فک نیز در این افراد جلوگیری می کند.

ظاهری مشابه با دندان طبیعی دارد:

متخصصان ایمپلنت و دندانپزشکان دقیقا بر اساس شکل ظاهری و رنگ دندان های طبیعی خودتان یک ایمپلنت را داخل استخوان فک شما به کار می گیرند. با توجه به اینکه ایمپلنت ها در شکل ها و رنگ های مختلفی تولید می شوند بنابراین دیگر نگرانی بابت اینکه ایمپلنت مشابه دندان های طبیعی شما نباشد، وجود نخواهد داشت. پس یکی دیگر از فواید و مزایای ایمپلنت دندان، طبیعی بودن ظاهر آن می باشد به طوری که هیچکس به جز شما و متخصص کاشت ایمپلنتتان متوجه این تغییر نخواهد شد.

دوام و ماندگاری ایمپلنت دندان:

در صورت انجام موارد اشاره‌شده توسط پزشک و رعایت بهداشت عمومی دهان و دندان، می‌توان انتظار داشت که ایمپلنت دندان تا بیش از ۲۵ سال و حتی پایان عمر نیز بدون هیچ مشکلی مورداستفاده قرار بگیرد.(ارتودنسی و ایمپلنت)

بهبود سلامت دهان و دندان در دراز مدت:

ایمپلنت‌های انفرادی باعث بهبود دسترسی شما به دندان‌ها شده و به این ترتیب می‌توانید تمام قسمت‌های دهان را به درستی با مسوارک تمیز کنید. بنابراین با کاشت دندان دیگر نیازی به مراقبت بیش از حد ندارید. فقط کافیست که مثل گذشته و روال عادی که بیشتر دندانپزشکان بر روی آن اتفاق نظر دارند؛ دندان‌ها را مسواک زده و از نخ دندان استفاده کنید.

عدم آسیب به لثه یا دندان‌های دیگر:

ایمپلنت برخلاف روش‌های دیگر سلامت لثه یا دندان‌های دیگر را به خطر نمی اندازد. برای گذاشتن بریج دندان باید دو یا چند دندان مجاور تراشیده شود تا بریج دندان آنها وصل شود بنابراین متأسفانه سلامت آنها در معرض خطر قرار می‌گیرد. دندان مصنوعی هم از آنجایی ‌که بر روی لثه قرار می‌گیرد به آن فشار آورده و دائما ساییده می شود به همین علت ممکن است باعث پس‌روی لثه و استخوان زیر آن شود. از طرفی برای این که پروتز در جای خود ثابت بماند معمولاً گیره های فلزی دارد که دور دندان های سالم قرار  می گیرد بنابراین دندان‌ها به عنوان تکیه ‌گاه پروتز مصنوعی عمل می‌کند و سلامتشان تهدید میشود. اما ایمپلنت دندان هیچ کاری به دندان‌های مجاور ندارد و از آنها استفاده نمی‌کند.

معایب استفاده از ایمپلنت ها

هزینه ی بالا:

می توان گفت که مهم‌ترین عیب ایمپلنت دندان، قیمت بالای آن است. هزینه کاشت ایمپلنت دندان بسیار بیشتر از پروتزهای دیگر است به دلیل اینکه از مواد مخصوصی تهیه می شود و برای جایگذاری آن نیاز به یک یا دو عمل جراحی می‌باشد. اگر نیاز به پیوند استخوان پیش از کاشت ایمپلنت داشته باشید که باز هم بر هزینه جراحی اضافه می‌شود. به همین علت بسیاری از افراد توانایی استفاده از این روش و پرداخت این هزینه بالا را ندارند. بسیاری از افراد می‌توانند به جای تعداد زیادی از دندان‌های از دست رفته، پروتز دندانی بر پایه ایمپلنت بکارند یعنی تنها با چند ایمپلنت دندان، دندان‌های ثابتی داشته باشد.(ارتودنسی و ایمپلن)

عفونت ایمپلنت:

مواردی که باعث عفونت ایمپلنت شود بسیار کم می باشد. با این حال بین بیماران این اصطلاح به اشتباه رایج شده است. در مواردی که کاشت ایمپلنت به درستی صورت نگیرد و دندان ایمپلنتی کاملا به استخوان جوش نخورد، ممکن است دندانپزشک دندان را جدا کند. در برخی موارد بیماران فکر می‌کنند که چون دندان ایمپلنتی عفونت کرده است، آن را خارج کرده‌اند که این باوری اشتباه است.

ترس نسبت به جراحی:

احتمالا اولین چیزی که در کاشت ایمپلنت به ذهن بعضی از افراد خطور می‌کند واژه جراحی می‌باشد که باعث ترس (فوبیا) در بعضی افراد می‌شود، که این ترس ها تا حدی نیز منطقی می باشد؛ مانند ترس از تزریق بی حسی، ترس از شکافتن لثه، ترس از خونریزی، ترس از بخیه زدن، ترس از عوارض و درد های بعد از کاشت ایمپلنت که تمام این موارد ترس (فوبیا) با تکنیک های ویژه و بهره گیری از لوازم و ابزار تخصصی و فوق تخصصی قابل برطرف نمودن یا کاهش حداکثری ترس می باشد.

برخی دیگر از معایب و عوارض استفاده از ایمپلنت دندان

– در صورت بروز اشتباه و وجود نقایصی در جراحی ایمپلنت، ممکن است مشکلاتی برای بیمار به وجود آید.

–  لق شدن مختصر دندان کنار ایمپلنت دندان.

– بی حسی گوشه ی لب در برخی موارد ایمپلنت دندان

– شکستگی و کوفتگی استخوان در فرایند ایمپلنت دندان

تاریخچه ایمپلنت

ایمپلنتولوژی (علم دندانپزشکی کاشت ایمپلنت‌های دندانی) بعد از علم جراحی دهان و دندان، جزء قدیمی‌ترین روش‌های دندان پزشکی است. استفاده از ایمپلنت‌هایی به فرم ریشه‌ای قدمتی ۱۰۰۰ ساله دارند.

۴۰۰۰ سال پیش در چین باستان از بامبو برای جایگزینی دندان از دست رفته و ۲۰۰۰ سال پیش در مصر باستان از فلزات گران بها برای این منظور استفاده می‌کرده‌اند و در بعضی از مومیایی‌های یافت شده در مصر دندان پیوند شدهٔ انسان یافت شده‌است که خود گواهی برای قدمت استفاده از ایمپلنت‌های دندانی از سالیان دور می‌باشد.(ارتودنسی و ایمپلنت)

در سال ۱۹۵۲ میلادی، جراح ارتوپدی سوئدی به نام برانمارک که علاقه‌مند به ترمیم و بازسازی استخوان بود، طی تحقیقاتی روی استخوان ران خرگوش، متوجه رشد استخوان در اطراف فلز تیتانیوم گردید. برانمارک تحقیقات خود را بر روی انسان و حیوان ادامه داد و توانست بعد از انجام آزمایش‌ها زیادی این ویژگی خوب و مفید فلز تیتانیوم را ثابت کند.

اگر چه برانمارک اول روی استخوان ران کار می‌کرد، اما در ادامه تصمیم گرفت که بر روی دهان، مطالعاتش را ادامه دهد زیرا دسترسی بیشتر و نیاز بیشتری را در این بخش احساس می‌کرد. برانمارک در سال ۱۹۶۵ میلادی اولین ایمپلنت دندانی را در دهان یک داوطلب قرار داد.

اولین ایمپلنت دندانی

در سال 1965، مردی سوئدی، به نام گوستالارسن، اولین داوطلب ایمپلنت دندانی پروفسور اینگواربرنمارک شد. برنمارک، با استفاده از روشی بسیار دقیق که گروه تحقیقاتی وی برای نشان دادن بیشترین میزان اهمیت به بافت زنده استخوانی اختراع کرده بود، یکسری ایمپلنت تیتانیومی در لثه های لارسن جاسازی کرد که وی تا پایان عمر آنها را داشت.(ارتودنسی و ایمپلنت)

این بیمار دچار نقص مادرزادی فک بود و چهار ایمپلنتی که آن روز بر روی لثه وی انجام شد به معنای اتصال یکسری دندان جدید به فک وی بود. لارسن برای اولین بار در زندگی خود توانست به صورت عادی غذا بخورد و صحبت کند. وقتی لارسن در سال 2006 درگذشت، ایمپلنت های وی مدت 40 سال بدون هیچ مشکلی به عنوان پایه ای بر روی پروتزهای دهانی کار کرده بودند. از آن زمان به بعد بیش از ده میلیون نفر در سراسر جهان از کشف اینگواربرنمارک در زمینه اسئوااینتگریشن، هم در سوئد و هم در خارج، از مزایای ایمپلنت بهره مند شدند.

پس از آن نیز بیش از ده میلیون نفر در سراسر جهان از مزایای ایمپلنت بهره بردند، تیم های تحقیقاتی دیگری که از برنمارک الهام گرفتند، در حال حاضر به روی درک بهتر چگونگی ارتباط بین فرآیند های دفاع ایمنی و درمانی تمرکز نموده اند، دیگران در زمینه ساختار شیمی و سطحی ایمپلنت تیتانیوم کار کردند تا مدیریت ویژگی های سطحی ایمپلنت را تا حدی در دست بگیرند، چراکه شانس بهتری در درمان ایمن و سریع بدن ایجاد می کند.

آغاز تاریخچه ایمپلنت در ایران

تاریخچه ایمپلنت در ایران از حدود ٣۵سال پیش، توسط دندان‌پزشکان به شکل موردی و جسته‌وگریخته مورداستفاده قرار گرفت. اما به شکل علمی و امروزی، ایمپلنت در ایران از دهه ١٣۶٠ شمسی به ‌علت احتیاج ایجادشده پس از دوران جنگ تحمیلی و نیاز جانبازان و مجروحین برای جایگزینی دندان‌های ازدست‌رفته، به‌تدریج رواج یافت. از اواخر این دهه 60 شمسی، ترویج بیشتری یافت. همان‌گونه که ذکر شد، ابتدا برای آسیب دیدگان جنگ تحمیلی و سپس مجروحان تصادفات مورداستفاده قرار گرفت، هرچند امروزه شاهد رشد و توسعه چشمگیر آن در مجامع پزشکی و علمی ایران هستیم.